De Hoge Raad heeft duidelijk gemaakt dat een beroepschrift tegen een zogenoemde fictieve weigering onredelijk laat is ingediend als de belanghebbende negen jaar talmt. In dat geval is het beroepschrift niet-ontvankelijk.
Rechtsbescherming
De Nederlandse wetgeving probeert de Nederlandse burgers voldoende bescherming te bieden tegen besluiten van de overheid. Een onderdeel van deze rechtsbescherming bestaat uit de mogelijkheid om een bezwaarschrift in te dienen tegen besluiten van overheidsorganen. Nog belangrijker is de mogelijkheid om een geschil voor de rechter te brengen. De rechter is in een dergelijke zaak immers zelf geen partij en kan dus een onpartijdig oordeel geven.
Voor beroep vatbaar
Voor wat betreft de fiscale besluiten en dergelijke bepaalt de Algemene wet inzake Rijksbelastingen dat belanghebbenden (AWR) alleen een beroepsprocedure kunnen aanspannen tegen (een verrekening van) een belastingaanslag of tegen een voor bezwaar vatbare beschikking. In beginsel zal het overheidsorgaan in zo’n beschikking zelf melden dat de mogelijkheid openstaat van bezwaar of beroep tegen de beschikking. Een voorbeeld van een beschikking die vatbaar is voor bezwaar en beroep is de informatiebeschikking.
Gelijkstelling met besluit
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) stelt voor de toepassing van de wettelijke voorschriften de schriftelijke weigering van een overheidsorgaan om een besluit te nemen gelijk met een besluit. De Belastingdienst heeft ook te maken met deze bepaling. Dus als de fiscus niet tijdig een besluit neemt, wordt dit ook gelijkgesteld met een besluit. Als belanghebbende te lang moet wachten op de beslissing van de Belastingdienst, mag hij ervan uitgaan dat de fiscus afwijzend reageert. In dat geval is dus sprake van een fictieve weigering: strikt genomen heeft de fiscus het verzoek van de belanghebbende niet afgewezen, maar de belanghebbende mag dit wel aannemen en alvast met een beroepsprocedure tegen deze afwijzing beginnen. Zie: ‘Rechter moet ook fictieve weigering behandelen’.
Beroep tegen fictieve weigering
Het beroep tegen een fictieve weigering kent enkele regels. Om te beginnen is het beroep tegen het niet tijdig nemen van een besluit (fictieve weigering) in beginsel niet aan een termijn gebonden. Hetzelfde geldt als de fiscus een van rechtswege verleende beschikking niet tijdig bekend maakt. De belanghebbende kan het beroepschrift indienen zodra:
- de fiscus in gebreke is tijdig een besluit te nemen of een van rechtswege verleende beschikking bekend te maken, en
- twee weken zijn verstreken na de dag waarop de belanghebbende de inspecteur of de ontvanger van de belastingen schriftelijk heeft ingelicht dat hij in gebreke is.
De belanghebbende mag het beroepschrift al indienen zodra de Belastingdienst in gebreke is met het tijdig nemen van een besluit, maar alleen als men niet van de belanghebbende kan verlangen dat hij de fiscus eerst in gebreke stelt. De rechter kan een beroep niet-ontvankelijk verklaren als het beroepschrift onredelijk laat is ingediend.
Onredelijk laat beroep
Een voorbeeld van een onredelijk laat beroep tegen een fictieve weigering is de volgende zaak. Het betrof een man die begin 2000 een dwangbevel had ontvangen in verband met een openstaande ambtshalve aanslag uit 1991. De man maakte in 2000 alsnog bezwaar tegen de aanslag. Maar de inspecteur liet de man een maand later weten het bezwaarschrift niet in behandeling te nemen, omdat de bezwaartermijn al lang was verstreken. Later realiseerde de man zich dat de inspecteur geen officiële uitspraak op zijn bezwaar had gedaan. Hij ging daarom in 2009 alsnog in beroep. De belastingrechter concludeerde dat dit inderdaad een geval was van een fictieve weigering, waarvoor de beroepstermijn in beginsel onbeperkt is. Door pas negen jaar later een beroepschrift in te dienen, had de man dit beroepschrift echter onredelijk laat ingediend. Het hof verklaarde zijn beroep daarom niet-ontvankelijk. De Hoge Raad bevestigde de hofuitspraak zonder nadere motivering.
Wet: artikelen 6:2 en 6:12 Awb en artikel 26 AWR
Meer informatie: Hoge Raad, 22 juni 2012, LJN: BW9031
Geef een reactie