Werkgevers zoeken naar middelen om hele goede werknemers binnen te halen en vooral binnen te houden. Daarbij spelen arbeidsvoorwaarden en beloning een belangrijke rol.
Een werkgever kan aan de werknemer een bonus toekennen en aan de toekenning van een bonus voorwaarden verbinden. Gaat het slecht met de onderneming, dan hoeft een werkgever een werknemer in beginsel geen bonus toe te kennen. Dit is anders wanneer in een arbeidsovereenkomst of cao de bonus en de voorwaarden schriftelijk zijn overeengekomen. Soms kent een onderneming de werknemer een extra beloning toe bij het behalen van een bepaald van te voren afgesproken winstniveau. In dat geval spreken we van een winstdeling.
Stock appreciation right
Een speciale vorm van een arbeidsbeloning is een stock appreciation right. Kenmerkend voor een stock appreciation right is dat de werknemer een vorderingsrecht krijgt op de werkgever. De waardeontwikkeling van dit vorderingsrecht is gekoppeld aan het waardeverloop van de aandelen in de onderneming van de werkgever. Soms geldt dat voor de ‘uitoefening’ van de stock appreciation right de werknemer nog in dienst is, of uitoefening pas kan plaatsvinden als de werknemer een bepaald aantal jaar in dienst is.
Belastingheffing bonussen en winstdeling
Bonussen, winstdeling en toekenning van stock appreciation rights zijn beloningsbestanddelen en als zodanig onderworpen aan de inhouding van loonheffing. Voor de werkgever is de bonus, winstdeling of toekenning van stock appreciation right aftrekbaar voor de vennootschapsbelasting. Bedraagt de waarde van hiervoor genoemde beloningsbestanddelen op jaarbasis niet meer dan € 2.400, dan kan de werkgever er ook voor kiezen om dit bedrag op grond van de zogeheten vrije ruimte uit de werkkostenregeling onbelast aan de werknemer uit te keren.
Toekenning van aandelen aan de werknemer
Om de betrokkenheid van de werknemer verder te vergroten, is een mogelijkheid om de werknemer door middel van uitreiking van aandelen in de onderneming te laten participeren. Hiermee heeft de werknemer ook een belang bij een hogere winstgevendheid van de werkgever en dus zal hij door aandeelhouder te zijn, zich nog beter inzetten voor zijn werkgever.
Nadelen toekenning aandelen aan werknemer
Er zijn echter belangrijke nadelen verbonden aan het uitreiken van aandelen aan werknemers. Een belangrijk nadeel is dat de werknemer inspraak krijgt in de dagelijkse gang van zaken van de onderneming. Een werknemer heeft als aandeelhouder immers inspraak in de algemene vergadering. Niet elke ondernemer vindt dat wenselijk. Een ander nadeel treedt op als de werkgever als gevoegde vennootschap deel uitmaakt van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Bij toekenning van meer dan 5% van het nominaal gestorte aandelenkapitaal in de vennootschap van de werkgever verbreekt de fiscale eenheid en dat is vaak niet wenselijk.
Toekenning van certificaten van aandelen (zonder stemrecht)
Bij certificering van aandelen, treden dezelfde gevolgen op als bij uitreiking van de aandelen zelf, echter met uitzondering van de uitoefening van stemrechten door de werknemer. De werknemer krijgt wel recht op dividenden, maar kan geen stem uitbrengen in de algemene vergadering. Wenst de werkgever de werknemer meer te betrekken bij de onderneming en daarbij de zeggenschap te behouden, dan is certificering van aandelen een goed alternatief voor toekenning van aandelen.
Belastingheffing toekenning (certificaten van) aandelen aan werknemers
Als een werknemer aandelen of certificaten van aandelen in zijn werkgever krijgt als beloning is deze beloning onderworpen aan de loonheffing. De grondslag is de waarde in het economische verkeer ten tijde van de verkrijging. Verkrijgt een werknemer een aandelenbelang van 5% of meer dan heeft hij een aanmerkelijk belang. Dat is ook al het geval bij verkrijging van 5% of meer van een soort aandelen. Bij verkrijging van een aanmerkelijk belang is de realisatie van winst op de aandelen belast met 25% inkomstenbelasting en dat geldt ook voor verkregen dividenden op die aandelen. Is geen sprake van box 2, dan vormen de aandelen na toekenning een bezitting in box 3.
Een categorie van aandelen blijft voor de werknemer behoren tot het inkomen uit werk en woning (box 1). Dat is het geval als die aandelen behoren tot een zogeheten lucratief belang. Dit laat ik verder in dit artikel onbesproken.
De werkgever kan voor de toekenning van de aandelen aan de werknemer geen loonkosten in aftrek brengen voor de vennootschapsbelasting. Vanaf 2011 is het voor de loonbelasting mogelijk gebruik te maken van de werkkostenregeling in de loonbelasting. Hof Amsterdam moest op 25 januari 2018 (ECLI:NL:GHAMS:2018:169) een oordeel geven over de situatie dat al jaren achtereen werknemers om niet aandelen kregen toegekend, die normaal belast waren. Vanaf 2011 wilde de werkgever de vrije ruimte van de werkkostenregeling benutten voor het toekennen van de aandelen aan de werknemers van zijn onderneming. Hof Amsterdam besliste dat de toekenning van die aandelen niet onbelast kon plaatsvinden op grond van de werkkostenregeling, omdat de vrije ruimte niet is bedoeld voor het onderbrengen van hoge bonussen.
Toekenning van opties op aandelen in de werkgever
Bij een aandelenoptie krijgt de werknemer het recht om op een bepaald tijdstip tegen een bepaalde prijs aandelen te verwerven in de werkgever.
Belastingheffing aandelenopties
Als werknemers een aandelenoptie krijgen als beloning, dan is de toekenning van de optie zelf niet onderworpen aan loonheffingen. Pas bij uitoefening door de werknemer wordt deze belast voor de volledige opbrengst. Anders dan bij toekenning van de aandelen zelf, wordt bij werknemersopties ook de waardestijging van de onderliggende aandelen in box 1 belast. Dit maakt personeelsopties minder aantrekkelijk. De verschuldigde loonheffingen kan de werkgever verhalen op de werknemer of voor eigen rekening nemen. In het eerste geval komen de verschuldigde loonheffingen ten laste van overig nettoloon. In het laatste geval moet brutering plaatsvinden. Het is raadzaam in een overeenkomst goede afspraken te maken voor wiens rekening de verschuldigde loonheffingen komen. De werkgever kan voor de vennootschapsbelasting geen kosten in aftrek brengen voor de toekenning van aandelenopties aan zijn werknemer.
Bij twijfel of sprake is van toekenning van (certificaten van) aandelen of een aandelenoptie, is van belang of een voor optiecontract essentiële bepalingen omtrent uitoefenprijs en de uitoefenperiode in de overeenkomst zijn opgenomen. Ontbreken deze, dan is sprake van toekenning van aandelen als beloning. Dit volgt uit het arrest van de Hoge Raad van 22 juni 2018, ECLI:NL:HR:2018:960.
Meer weten?
Op 7 november 2018 verzorgt Sdu Licent Academy een masterclass management- en werknemersparticipatie. > Meer informatie en aanmelden
Wet: art. 10, 10a (lid 6) en 13 Wet LB 1964
Geef een reactie