De overdracht van de onderneming binnen de familie middels cumulatief preferente aandelen (hierna: prefs) was in de fiscale adviespraktijk lange tijd 'common sense'.
Als voorname reden hiervoor geldt in de eerste plaats dat prefs onder bepaalde voorwaarden kwalificeren voor de bedrijfsopvolgingsregeling (hierna: BOR). In de tweede plaats kon worden volstaan met een relatief (zeer) laag dividendpercentage op de prefs. Inmiddels zijn de tijden veranderd en wordt door de Belastingdienst vaak een veel hoger dividendpercentage geëist dan voorheen. Prefs blijven desalniettemin interessant, maar er zal door de adviseur soms meer maatwerk geleverd moeten worden.
Algemeen
Aan de beoogde bedrijfsopvolger worden – eenvoudig gezegd – bij de omzetting van de gewone aandelen in prefs (nieuwe) gewone aandelen uitgereikt. Na de uitkering van het dividend aan de houder van de prefs komt het rendement op de gewone aandelen (de 'overwinsten') aan de beoogde opvolger toe. Deze overwinsten kunnen worden gebruikt om de prefs gefaseerd in te kopen zodat de onderneming uiteindelijk geheel is overgedragen. Lange tijd was er in de praktijk min of meer consensus over een (vast) dividendpercentage op de prefs van rond de 6%. Ik heb mij altijd afgevraagd waarop dit percentage gebaseerd was. De ene onderneming is immers de andere niet, maar de adviespraktijk kwam er mee weg. Dit leidde ertoe dat soms (zeer) hoge rendementen werden behaald op de gewone aandelen van de beoogde bedrijfsopvolger. Feitelijk werd een stuk 'winstpotentieel' om niet overgedragen zonder heffing van schenk- of erfbelasting. Tegenwoordig neemt de Belastingdienst veelal het standpunt in dat het vereiste rendement op de prefs gelijk moet zijn aan het rendement op de gewone aandelen vóór de omzetting hiervan in prefs. Dat kan er toe leiden dat percentages van 15% of nog veel hoger gehanteerd moeten worden en voor de beoogde bedrijfsopvolger nauwelijks ‘overwinst’ resteert. Van een gefaseerde bedrijfsopvolging is dan eigenlijk geen sprake. Toch is het nog steeds interessant om middels prefs de onderneming over te dragen, maar maatwerk is wenselijk.
Maatwerk biedt mogelijkheden
Een situatie dat er nauwelijks overwinst resteert voor de bedrijfsopvolger, of een situatie dat dividenduitkeringen leiden tot een (te) krappe liquiditeitspositie, zullen in de praktijk ‘wringen’.
In theorie zou zelfs het voorbestaan van de onderneming in gevaar kunnen komen. Echter, er kan op verschillende manieren worden omgegaan met deze problematiek, zodat de bedrijfopvolging middels prefs toch interessant kan zijn. De volgende eenvoudige voorbeelden maken dit duidelijk.
In de eerste plaats kan besloten worden om maar een deel van de aandelen om te zetten in prefs en een deel van de aandelen te schenken. Als de overdrager is gebaat bij een bepaalde netto kasstroom om ‘van te kunnen leven’, dan maakt het rekenkundig niet uit of dit nou 16% is van een kwart van de aandelen, of 4% van alle aandelen. Er zal een balans gevonden moeten worden tussen enerzijds het aantal aandelen dat wordt geschonken en anderzijds het aantal aandelen dat wordt omgezet in prefs. Het omzetten in prefs of het schenken van de aandelen kan daarnaast ook gefaseerd in de tijd plaatsvinden, bijvoorbeeld gedurende 5 jaar.
Een andere mogelijkheid is dat de overwinsten reeds (deels) toe komen aan de beoogde opvolger enige tijd voordat de gewone aandelen omgezet worden in prefs. Op deze wijze wordt een ‘buffer’ gecreëerd bij de beoogde opvolger. Zogenaamde letteraandelen kunnen hierbij van dienst zijn. Deze combinatie van letteraandelen en prefs wordt in de praktijk nog niet zoveel toegepast.
Tot slot kan de situatie zich voordoen dat er onvoldoende liquide middelen zijn om daadwerkelijk dividend uit te keren. Het dividend kan dan worden bijgeschreven op de aan de prefs verbonden winstreserverekening. Als de prefs vervolgens vererven of worden geschonken, dan krijgt de beoogde opvolger via een ‘achterdeur’ zijn winst a.h.w. weer terug. Een interessante vraag hierbij is of de prefs in dit geval dan nog steeds kwalificeren voor de BOR. Als dat het geval is, dan kan met recht gesproken worden van een ‘bonus’ op het niet uitkeren van dividend!
Bedrijfsopvolgingsregeling
Binnen de familiesfeer vindt de overdracht van de onderneming aan de beoogde opvolger twee maal plaats. In eerste instantie de overdracht van de onderneming zélf en in tweede instantie de met de overdracht vrijgekomen middelen. Prefs laten beide overdrachten op een fiscaal vriendelijke wijze plaatsvinden. Onder bepaalde voorwaarden kwalificeren de prefs voor zowel de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten in de successiewet als in de inkomstenbelasting. Het familiekapitaal wordt dan bij de bedrijfsoverdracht zoveel mogelijk in stand gehouden omdat een substantiële 'tax leak' wordt voorkomen.
Tot slot
Als uitsluitend fiscale- of rendementsoverwegingen een rol spelen bij de advisering, dan doet u uw cliënt waarschijnlijk tekort. Binnen de familiesfeer zijn ook andere zaken van belang. Hoe zit het bijvoorbeeld met de positie van de andere kinderen? Hoe verhouden de diverse rollen van erfgenaam, legataris en legitimaris zich tot elkaar? Hoe ga je om met grote verschillen in de netto erfrechtelijke verkrijgingen van de erfgenamen? De wijze waarop de bedrijfsopvolging plaatsvindt zal recht moeten doen aan de wensen en belangen van de diverse stakeholders binnen de familie.
Tijdens de PE-Pitstop Cumulatief preferente aandelen binnen de familiesfeer op 8 november 2017 leert u hoe u de bedrijfsopvolging middels prefs vorm geeft zonder daarbij de belangen van de andere familieleden uit het oog te verliezen. Als adviseur voert u hierbij de regie voor uw cliënt. Docent: mr. drs. J.A. (John) Bult RB
Geef een reactie