In april 2021 heeft de staatssecretaris van Financiën de handreiking familieleningen openbaar gemaakt. In het Vakblad Estate Planning behandelt mr. Mariëlle Schuurman-van Nifterik, senior manager bij BDO Nederland, deze handreiking met aandacht voor de schenk- en erfbelasting.
De handreiking familieleningen bevat een stappenplan opgenomen om de aftrekbare eigenwoningrente te bepalen. Deze handreiking is echter ook te gebruiken om de aftrekbare rente te bepalen bij een lening die is aangegaan voor het verwerven van aanmerkelijkbelangaandelen of vermogensbestanddelen die vallen onder de terbeschikkingstellingsregeling. Bovendien bevat de handreiking het volgende stappenplan om te komen tot een reële rente en de afwijking met het overeengekomen rentepercentage te bepalen:
- Is sprake van een geldlening?
- Voldoet men aan de fiscale voorwaarden van een eigenwoningschuld, al dan niet met toepassing van overgangsrecht?
- Ziet de rentevergoeding uitsluitend op een vergoeding op het uitgeleende geld of ook op andere rechten en verplichtingen?
- In welke mate is sprake van een reële rente?
- Wat is het gangbare rentepercentage bij de meest vergelijkbare lening die men onder marktomstandigheden (bij een bank) afsluit?
- Wat zijn de verschillen met de familielening en in hoeverre is het hogere rentepercentage reëel?
- Bepaal het verschil, dat wil zeggen het niet reële en dus niet-aftrekbare deel van de rente.
Rentevergoeding
Is de schuldeiser een natuurlijk persoon die de lening buiten het kader van zijn beroep of bedrijf verstrekt? Dan is pas sprake van een geldlening als de schuldeiser het geld ter beschikking stelt aan de schuldenaar of zich daaraan schriftelijk verbindt, zo legt Schuurman-van Nifterik uit. Omdat de verstrekking van een familiebanklening vaak in de privésfeer plaatsvindt, is verder relevant dat alleen rente is verschuldigd, als dat schriftelijk is vastgelegd. Zonder vastlegging is dus sprake van een renteloze lening. Als partijen overeenkomen dat een rente is verschuldigd, maar verzuimen het rentepercentage op te nemen, is de wettelijke rente verschuldigd. De wettelijke rente voor niet-handelstransacties bedraagt momenteel 2%.
Factoren bij berekening rentevergoeding
De Belastingdienst kijkt bij familieleningen echter kritisch naar de zakelijkheid van de rente. De hoogte van de zakelijke rente is onder meer afhankelijk van de marktwerking. Maar ook het debiteurenrisico speelt een rol. Daarnaast houden professionele partijen rekening met een kosten- en winstopslag. De rente kan naast het vergoedingselement ook andere elementen bestaan, bijvoorbeeld een vergoeding voor boetevrij aflossen. Voor zover de vergoeding ziet op zulke andere elementen, is zij niet aftrekbaar.
Indicatie reële rente
De inspecteur beoordeelt ten slotte of het afgesproken rentepercentage ter vergoeding op de hoofdsom afwijkt van de reële rente die derden onder vergelijkbare omstandigheden zouden overeenkomen. Een indicatie van een reële rente is af te leiden uit welk rentepercentage een bank zou vragen voor een geldlening in een vergelijkbare situatie. Schuurman-van Nifterik meent echter dat men een privépersoon die een lening verstrekt, moet vergelijken met een particuliere belegger. Overigens ontkent de fiscus voor familieleningen een marge van 25% te hanteren ten opzichte van de reële rente.
Afwijkende rente en schenkbelasting
Als uit het stappenplan van de Belastingdienst volgt dat de partijen een te hoge rente hebben afgesproken, is de rente misschien niet volledig aftrekbaar. Bovendien vormt het overeenkomen van een te hoge rente een periodieke schenking door de schuldenaar aan de schuldeiser. Een te lage rente overeenkomen telt juist als een schenking door de schuldeiser aan de schuldenaar. In haar artikel ligt Schuurman-van Nifterik toe hoe de fiscus het bedrag van de belaste schenking bepaalt.
Wet: art. 7:192 BW, art. 3.119a en 10bis.1 Wet IB 2001 en art. 1, zevende lid SW
Binnenkort verschijnt in Vakblad Estate Planning een artikel van mr. Mariëlle Schuurman-van Nifterik met als titel ‘Renteperikelen bij familieleningen’. Maak nu voordelig kennis met Vakblad Estate Planning.
Geef een reactie