De Belastingdienst hanteert al jaren de slogan: leuker kunnen we het niet maken, makkelijker wel. Waar ik altijd het idee had dat de Belastingdienst streefde naar gemak voor de burger, lijken de belastingplannen voor 2020 een andere weg in te slaan, namelijk naar die van het gemak voor de Belastingdienst.
Burgers of professionals die niet dezelfde weg bewandelen als de Belastingdienst worden meedogenloos aangepakt (de openbaarmaking van vergrijpboeten of de inperking van de inkeerregeling). Maar ook als de weg van de Belastingdienst te veel hobbels bevat, dan wordt die in de huidige belastingplannen geëgaliseerd (maatregelen spontane aangiften of keuzeregeling communicatie).
Openbaarmaking vergrijpboeten medeplegende beroepsbeoefenaren
Alle reacties op de consultatieversies ten spijt, treffen we in het wetsvoorstel overige fiscale maatregelen een – zij het in aangepaste vorm – voorstel aan om vergrijpboeten opgelegd aan beroepsbeoefenaren (belastingadviseurs, accountants, notarissen en advocaten) openbaar te maken. De aangepaste vorm is met name terug te vinden in de beperking van de openbaar te maken vergrijpboeten: alleen de vergrijpboete die wordt opgelegd aan de medeplegende beroepsbeoefenaar komt hiervoor in aanmerking. Het zou dan – in ieder geval tot nu toe – gaan om een handjevol vergrijpboeten. Wat ik me afvraag is of het doel dat het kabinet hiermee voor ogen heeft, wel kan worden bereikt. Benadrukt wordt namelijk nogmaals dat het enige doel van deze maatregel is om het publiek voor te lichten over beroepsbeoefenaren die belastingontduiking of toeslagfraude medeplegen. De realisatie van dat doel lijkt mij praktisch onmogelijk. De openbaarmaking kan pas plaatsvinden nadat (i) de opgelegde boete onherroepelijk vaststaat en (ii) het besluit tot openbaarmaking onherroepelijk vaststaat. Met een beetje mazzel zijn alle rechtsmiddelen in 6 jaar doorlopen en vindt de publicatie daarna plaats. Als voorlichting echt het doel is, dan lijkt me dat toch mosterd na de maaltijd.
De hetze tegen de medeplegende beroepsbeoefenaar is ontstaan door de Panama Papers. Volgens het kabinet leidt de gang van zaken zoals die in Panama was tot belastingontduiking. Het is de vraag of de soep wel zo heet wordt gegeten. De Panama Papers zijn inmiddels al drie jaar geleden gepubliceerd en echte uitkomsten heeft het, bij mijn weten, nog steeds niet opgeleverd. Wellicht verwart het kabinet hier belastingontduiking (illegaal) met belastingontwijking (legaal, maar mogelijk niet wenselijk).
Inperking inkeerregeling
Artikel 67n AWR bevat de regeling tot vrijwillige verbetering van eerder ingediende aangiften, ook wel bekend als de inkeerregeling. Het kabinet richt zijn pijlen, in de hetze naar aanleiding van de Panama Papers, ook op deze regeling. De inkeerregeling wordt voor spijtoptanten die alsnog box 2-inkomen (aanmerkelijk belang) willen aangeven, geschrapt. Maar daar blijft het niet toe beperkt. Ook ten aanzien van inkeer in box 3 (sparen en beleggen) wordt, tussen de regels door, een belangrijke beperking aangebracht. Het kabinet wil af van het onderscheid tussen inkomen dat in Nederland is opgekomen en inkomen dat in het buitenland is opgekomen. Vermoedelijk wederom om de hobbels op de weg van de inspecteur af te vlakken. De afgelopen maanden hebben we immers de nodige jurisprudentie gezien waarbij werd vastgesteld dat inkomen in Nederland was opgekomen waardoor geen navordering meer kon plaatsvinden.
Maatregelen spontane aangifte
Volstrekt nieuw zijn ook de maatregelen omtrent de spontane aangifte. De Belastingdienst loopt er tegenaan dat als iemand niet is uitgenodigd tot het doen van aangifte en uit zichzelf een aangifte indient, geen gebruik kan worden gemaakt van diverse correctie en sanctie instrumenten (omkering bewijslast, navordering wegens kwade trouw of vergrijpboete primitieve aanslag). De weg voor de inspecteur wordt hier geplaveid door aan artikel 9 AWR een nieuw lid (lid 4) toe te voegen, waarin – kort gezegd – het spontaan indienen van een aangifte wordt aangemerkt als het op uitnodiging doen van aangifte. Hoewel in de toelichting nog wordt aangehaald dat het daarbij uitmaakt of gebruik wordt gemaakt van een door de Belastingdienst goedgekeurd biljet, is dat in mijn ogen een wassen neus. Direct daarop volgt namelijk dat als de spontane aangifte op een andere manier wordt gedaan, dat wordt aangemerkt als een verzoek tot uitreiking van een aangiftebiljet. Vervolgens blijft het stil, maar als we een en een bij elkaar optellen, weten we allemaal dat in dat geval de hoofdregel in werking treedt en de inspecteur gebruik kan maken van alle correctie en sanctie instrumenten. Dubbel gehecht houdt beter, zullen we maar zeggen.
Nieuw hierbij is ook dat als de spontane aangifte kort voor het verstrijken van de termijn voor het vaststellen van de (navorderings)aanslag door de Belastingdienst wordt ontvangen, die termijn met 6 maanden wordt opgerekt om de inspecteur de tijd te geven de gegevens te verwerken in een formele (navorderings)aanslag.
Keuzeregeling communicatie Belastingdienst
Een laatste punt dat aandacht behoeft, is de keuzeregeling voor de communicatie met de Belastingdienst. De burger moet een keuze gaan maken of hij op papier of digitaal met de Belastingdienst communiceert. Om dit uit te kunnen voeren, is al bepaald dat als de burger de berichtenbox niet heeft geactiveerd of zich heeft aangemeld voor de maatwerklijst ‘papier’, hij vanaf de inwerkingtreding alleen papieren post krijgt van de Belastingdienst. De burger die zijn berichtenbox heeft geactiveerd, krijgt in eerste instantie alles nog op de oude manier ofwel zowel per post als digitaal. De burger zal vervolgens moeten kiezen op welke manier hij in de toekomst zijn post wil ontvangen. Maakt de burger die keuze niet uit zichzelf, dan wordt het een opgedrongen keuze vanuit de Belastingdienst. Is de burger het vervolgens niet met die keuze eens, dan is hij aan zet om binnen een redelijke termijn contact te leggen met de Belastingdienst en zijn keuze alsnog kenbaar te maken.
Mr. Marloes Lammers is advocaat-belastingkundige bij Jaeger advocaten-belastingkundigen te Amsterdam.
Geef een reactie