Eén op de zes huishoudens met een hypotheek maakt gebruik van een familiehypotheek. Als huishoudens meer kunnen uitgeven aan een huis, kan dit de prijzen opdrijven. De (extra) lening levert bovendien een onbedoeld belastingvoordeel op schrijft de Nederlandsche Bank.
In 2020 maakten in Nederland 645.000 huishoudens gebruik van een privé- of familiehypotheek. Dit is in de meeste gevallen in combinatie met een hypotheek bij een financiële instelling. In bijna de helft van de familiehypotheken gaat het om minder dan 20% van de totale hypotheeksom, de rest wordt dan dus bij een commerciële partij geleend.
De totale waarde van familiehypotheken is € 70 miljard, ongeveer 10% van de totale hypotheekschuld in Nederland. In 2020 nam de omvang van de familiehypotheekschuld netto toe met € 1,2 miljard. In hetzelfde jaar werd voor ongeveer € 700 miljoen aan zogenoemde ‘jubeltonnen’ geschonken.
Fiscaal voordeel
Er is onderzocht of huishoudens door strategisch gebruik van de rente op familiehypotheken een fiscaal voordeel proberen te behalen. Ouders die hypotheken aan kinderen verstrekken, kunnen er namelijk voor kiezen om de rentekosten jaarlijks belastingvrij terug te schenken. Dat kan tot een maximum van € 6035. Deze leen- en schenkconstructie werd in een recent rapport over de Nederlandse vermogensverdeling bestempeld als een opmerkelijke belastingconstructie die in de praktijk vaak voorkomt.
Hogere woningschulden bij familiehypotheek
Opvallend is dat bijna een vijfde van de huishoudens met familiehypotheken maandelijks een groter deel van het inkomen aan de woning uitgeeft dan is toegestaan volgens de Nibudnormen. De financieringslast is met 31,4% hoger dan die van huishoudens met een bancaire hypotheek (25,5%).
Huishoudens met familiehypotheken hebben ook hogere woningschulden. Ze hebben gemiddeld bijna € 100.000 meer hypotheek dan huishoudens met een puur bancaire hypotheek. Ook heeft deze groep een duurdere woning, met een gemiddelde WOZ-waarde van € 376.000 ten opzichte van € 326.000 voor huishoudens met een bancaire hypotheek.
Prijsopdrijvend effect
Familiehypotheken bieden voordelen voor gebruikers. Zij maken meer kans op het bemachtigen van een woning, bijvoorbeeld door meer te kunnen bieden. Hoewel de gemiddelde hypotheekgrootte beperkt is, kan dit een opdrijvend effect hebben op de woningprijzen. Om een prijsopdrijvend effect te voorkomen, zouden hypotheekverstrekkers beter moeten toetsen of er sprake is van overige (familie-)leningen. Huishoudens die boven de Nibudnormen lenen, ontvangen ook meer hypotheekrenteaftrek. Deze extra belastingkorting is ondoelmatig en onbedoeld en komt voornamelijk terecht bij vermogende huishoudens. Door betere toetsing worden onbedoelde belastingvoordelen ook kleiner.
Bron: DNB, december 2023
Masterclass in de Eigenwoningregeling
De afgelopen jaren is de fiscale wet- en regelgeving in de eigenwoningregeling op verschillende punten gewijzigd. Sommige regelingen zijn verre van begrijpelijk en lastig uitvoerbaar. Met name als partners samen een woning kopen en een hypotheekverleden hebben. Ook speelt het nieuwe huwelijksvermogensrecht een grote rol in de samenstelling van de nieuwe hypotheekconstructie en de gevolgen hiervan als partners uit elkaar gaan.
Geef een reactie