Wanneer goeddoelinstellingen de gegevens van de donateur en de omvang van de gift aan de Belastingdienst doorgeven, kunnen die gegevens worden gebruikt voor de vooringevulde aangifte inkomstenbelasting (VIA). Dat is wel zo makkelijk voor de belastingplichtige en de Belastingdienst kan de aangifte beter controleren. Natuurlijk zitten aan renseignering ook haken en ogen. Maar het moet in dit digitale tijdperk mogelijk zijn om de renseignering – voor het gros van de giften – eenvoudig en doeltreffend vorm te geven.
Ook de goededoelensector maakt dankbaar gebruik van digitalisering. Tegenwoordig hebben veel mensen geen kleingeld meer bij zich maar de collectant op straat of aan de deur is niet voor één gat te vangen: je kunt je euro(s) gewoon pinnen! Eenzelfde soort digitalisering zou eenvoudige renseignering mogelijk maken. Penningmeesters van goeddoelinstellingen geven veelal aan dat renseignering veel extra administratie zal opleveren. De digitale oplossing kan hier wellicht aan tegemoet komen.
De kabinetsreactie op de evaluaties giftenaftrek en anbi/sbbi-regeling, die de staatssecretaris van Financiën op 26 april 2018 aan de Tweede Kamer heeft aangeboden, bevat denkrichtingen om deze regelingen voor het geven aan goede doelen effectiever en robuuster te maken. De uitvoerbaarheid (niet alleen voor de Belastingdienst, maar ook voor de donateurs en de goeddoelinstellingen) van de regelingen is volgens de staatssecretaris namelijk aan verbetering toe. Die verbetering wil hij in samenspraak met de Tweede Kamer en de goededoelensector realiseren, daarom biedt hij denkrichtingen aan. Zo stelt de staatssecretaris voor om de giftenaftrek te verbeteren door het versterken van de informatiepositie van de Belastingdienst via het beschikbaar maken van contra-informatie en stapsgewijs werken aan meer renseignering van giften. Tijdens de hoorzitting van 20 juni 2018 ging de staatssecretaris hier nader op in naar aanleiding van vragen van Tweede Kamerleden. Daarbij beklemtoonde de staatssecretaris – net als in de kabinetsreactie – dat hij geen versobering van de regelingen beoogt. Het uitgangspunt blijft dat goede doelen steunpilaren voor de Nederlandse samenleving vormen.
Waarom renseignering?
Volgens de kabinetsreactie is de giftenaftrek in de inkomstenbelasting ingewikkeld en leidt dat tot foutieve aangiften van de giften. In tegenstelling tot de periodieke giften, waarbij het RSIN (identificatienummer) van ANBI’s en het inschrijvingsnummer KvK van verenigingen moeten worden ingevuld, heeft de belastingplichtige bij de aangifte van eenmalige giften de artistieke vrijheid om de ontvangende instelling naar eigen believen te omschrijven. Het gaat dan wel om 900.000 kunstig en uniek omschreven instellingen, die de Belastingdienst dan vervolgens aan het juiste goede doel moet zien te koppelen.
Dit leidt volgens de staatssecretaris tot onterecht of juist te weinig gebruik van de giftenaftrek. De Belastingdienst, die hierbij een beperkte informatiepositie heeft, kan de gemaakte fouten moeilijk herstellen. Ook de beroepsvereniging NOB heeft in haar reactie van 25 mei 2018 op de Kabinetsreactie erop gewezen dat ‘de gebrekkige specificatie die in de aangifte wordt gevraagd – en niet zozeer de regeling zelf – de controle lastig maakt.’
Voor een goed toezicht op de giftenaftrek kan de Belastingdienst informatie van derden goed gebruiken. Een verkrijgende instelling kan bijvoorbeeld aan de Belastingdienst doorgeven welke gift ze van welke donateur heeft ontvangen. Kwaliteitsinformatie die kort na de jaarovergang beschikbaar is, maakt voorinvulling in de aangifte mogelijk en draagt bij aan het voorafgaande toezicht. De vooraf ingevulde aangifte maakt de verwerking van de giften voor de belastingplichtige makkelijker en de kans op foute aangiften wordt daardoor aanzienlijk verkleind. Ook geeft het de donateur meer rechtszekerheid; door het voorafgaande toezicht weet die immers dat zijn of haar gift echt aftrekbaar is. Dit gemak en de rechtszekerheid kunnen idealiter weer tot meer giften leiden. Renseignering is dus in ieders belang en kan vanuit zowel de Kamerleden als de beroepspraktijk op bijval rekenen.
De keerzijde van de medaille
Renseignering brengt voor de instellingen extra administratieve lasten mee en legt een extra druk op de instellingen om de benodigde gegevens snel te verwerken en aan te leveren. Daarnaast speelt ook het privacyaspect een belangrijke rol, want voor het renseigneren is namelijk het BSN van de schenker nodig.
Zowel de renseignerende instelling als de Belastingdienst moeten een infrastructuur voor renseignementen opzetten en daarvoor zijn voorwaardelijke inhoudelijke wijzigingen van de regeling nodig, aldus de staatssecretaris. Aanvankelijk zou gestart kunnen worden met een infrastructuur die de goeddoelinstellingen vrijwillig kunnen gebruiken. Zodra blijkt dat deze pilot succesvol is, kan renseignering verder worden opengesteld voor alle goede doelen en zo nodig uiteindelijk verplicht worden gesteld. Tijdens de hoorzitting bleek dat zowel de staatssecretaris als de Kamerleden het werken met een pilot een goed idee vinden.
De NOB stelt voor om te beginnen met renseignering voor periodieke giften omdat dit zonder noemenswaardige lastenverzwaring kan plaatsvinden. Zo kan als er voor de periodieke gift een notariële akte is gebruikt, het notariaat de akte renseigneren. Bij gebruik van onderhandse akte moet de instelling de akte – in plaats van op grond van de huidige verplichting per post naar de schenker op te sturen – in een portal van de Belastingdienst plaatsen, waarna vanuit dit portaal automatisch een kopie naar de schenker wordt verzonden. Vervolgens kunnen de ervaringen met de renseignering van periodieke giften worden ingezet voor die van andere giften, aldus de beroepsvereniging.
Tegenover deze hogere lastendruk staat weer dat renseignering een stap in de richting van verdere professionalisering van de instellingen kan betekenen. Door de hogere eisen die aan de administratie van goede doelen worden gesteld kunnen de instellingen verder professionaliseren en een effectievere administratie voeren. Deze professionalisering en de eerdergenoemde rechtszekerheid zouden weer het geefgedrag moeten stimuleren, wat de administratieve lastendruk compenseert.
De staatssecretaris erkent dat de zware administratieve lastendruk van renseignering zich vooral voordoet bij kleine ANBI’s en verenigingen. Als oplossing daarvoor noemt hij in de Kabinetsreactie het gebruik van een intermediair die de ontvangen giften doorzet naar de betreffende instellingen en voor de renseignering zorgt. Andere opties zijn bepaalde instellingen vrij te stellen van renseignering en geen aftrek toe te staan voor onrenseigneerbare giften. De staatssecretaris licht echter niet toe wat onrenseigneerbare giften zijn. Een duidelijke omschrijving van zulke giften is – zeker gezien het gevolg van onaftrekbaarheid – wel een must.
Gebruik van een intermediair zou daarnaast als voordeel hebben dat het BSN van de donateurs niet bij de goede doelen terecht komt.
Digitale oplossing: iGive
Als digitale oplossing zou een soort ‘Tikkie’[1] voor girale schenkingen een optie kunnen zijn. Bij het overmaken van je schenking via deze goeddoel-app worden persoonsgegevens inclusief BSN aan de transactie gekoppeld in een code die alleen leesbaar is voor de Belastingdienst. Voor het goede doel dat de schenking ontvangt is alleen het bedrag zichtbaar dat automatisch in de administratie wordt geboekt. Bij renseignering aan de Belastingdienst kan deze vervolgens de volledige code met alle vereiste gegevens voor de VIA uitlezen. Dit zou ook de privacy van de schenker waarborgen. Hiermee zijn niet alle vormen van schenken gedekt, maar wel de meest voorkomende, waarmee de controleerbaarheid aanzienlijk wordt vergroot.
Alternatief: hulp inbouwen in de aangifte
Als (volledige) renseignering een brug te ver blijkt te zijn, dan is alsnog een digitale verbetering mogelijk. Een handig invulscherm (een uitklapbaar venster gelinkt aan het ANBI-opzoekprogramma) zou bij de aangifte aan de belastingplichtige een set RSIN’s aanbieden op basis van de ingetypte naam van de goeddoelinstelling. De belastingplichtige hoeft dan alleen een selectie te maken. Ook de NOB juicht het verplicht invullen van het RSIN van het begunstigde goede doel en het gebruik maken van slimme invulvelden toe. Dit zou frauderende aangifte-invullers – een doorn in het oog van de NOB – sneller aan het licht brengen. Het is dan immers automatisch te achterhalen als aan een bepaalde instelling veel giften worden gedaan door klanten van een bepaalde invuller van de aangiften, aldus de beroepsvereniging.
Verder kunnen donateurs door het invullen van een RSIN meteen nagaan of hun vermeende goede doel inderdaad als zodanig bij de Belastingdienst is geregistreerd. Een bijkomend voordeel is dat in de aangifte een apart invulveld voor culturele ANBI’s dan overbodig is, omdat de culturele aard van de instelling dan al uit het RSIN blijkt.
Vervolg: winterbrief
Het uitgangspunt in de Kabinetsreactie – dat er beslist geen versobering van de regelingen is beoogd – heeft de staatssecretaris uitdrukkelijk herhaald op de hoorzitting. Daarbij verwees hij naar het Regeerakkoord, waarin is vastgelegd dat de Geefwet blijft. Dat is natuurlijk allemaal goed nieuws voor de goede doelen en hun donateurs. De staatssecretaris gaat nu aan de slag om in samenspraak met de Tweede Kamer en de goededoelensector de giftenaftrekregeling eenvoudiger en robuuster te maken. Renseignering kan daartoe zeker bijdragen. Tijdens de hoorzitting zei de staatssecretaris een winterbrief toe, waarin hij de denkrichtingen van de Kabinetsreactie samen met de verkregen input verder uitwerkt.
Geven is krijgen
Renseignering bij de giftenaftrek is geen sinecure. Wij denken echter dat de voordelen, zeker op termijn, zowel voor de gevers, de ontvangers als de schatkist opwegen tegen de nadelen. Dat zou de koers van de staatssecretaris moeten bepalen.
Wie digitaal geeft, krijgt een VIA en daarmee gemak en rechtszekerheid. Wie digitaalt ontvangt geeft transparantie en vertrouwen, professionaliseert en krijgt mogelijk op termijn meer inkomsten die opwegen tegen de lastendruk van renseignering.
De Belastingdienst geeft via renseignering van giften duidelijkheid en zekerheid aan de gevers. Door slimme digitale toepassingen worden de instellingen tools aangereikt om de lastendruk te minimaliseren. Zo krijgt de Belastingdienst meer grip op de giftenaftrek, wat weer goed is voor de schatkist, zowel kwantitatief als kwalitatief.
Zo wordt geven krijgen. Met als dankbaarste groep de doelgroep zelf!
Pjotr Anthoni & Mitra Tydeman zijn beiden werkzaam bij het Knowledge Centre van PwC, en tevens verbonden aan het Wetenschappelijk Platform van PwC TAX en het Tilburg Institute for Family Business.
[1] Tikkie is een app waarmee iedereen een betaling aan een ander kan vragen via Whatsapp, sms, etc. Dit is ongeacht waar je bankiert.
Geef een reactie