In de meest recente Tax Talks e-learning bespreekt dr. Harrie Bresser de maatregelen van de overheid om het lek van het Zweedse grootmoederarrest te dichten.
Al in 1978 bleek de Nederlandse belastingwetgeving op het gebied van de verrekenprijzen een heffingslek te bevatten. In het zogeheten Zweedse grootmoederarrest (ECLI:NL:HR:1978:AX2866) verstrekte een Zweedse houdstervennootschap een lening aan haar (indirecte) Nederlandse dochtervennootschap. Vanuit aandeelhoudersmotieven had de Zweedse houdster geen rentevergoeding bedongen. De Nederlandse bv mocht echter het bedrag aftrekken dat zij aan zakelijke rente had moeten betalen. Men moet immers de Nederlandse fiscale winst bepalen alsof de partijen zakelijke voorwaarden zijn overeengekomen. Daarom werd de bv geacht een zakelijke rente te hebben betaald, die de Zweedse houdster vervolgens als informeel kapitaal terugstortte in de bv. Maar Zweden kende geen vergelijkbare bepaling. Daardoor stond tegenover de Nederlandse aftrek geen verhoging van de winst van de Zweedse houdstervennootschap.
Andere vormen van het heffingslek
Dit heffingslek heeft een enorme vlucht genomen, aldus Bresser. Hij wijst daarbij erop dat deze problematiek zich niet beperkt tot het verstrekken van onzakelijke leningen. Het lek kan zich eveneens voordoen als buitenlandse vennootschappen vanuit aandeelhoudersmotieven afzien van het doorbelasten van kosten. In dat geval kunnen twee verschillende, maar aan elkaar gelieerde vennootschappen de kosten aftrekken. Draagt een buitenlandse houdster een activum tegen een onzakelijk lage waarde over aan een Nederlandse dochter? Dan kan het zijn dat de buitenlandse houdster geen of een veel lagere fiscale boekwinst behaalt terwijl de dochter afschrijft over een zakelijke aanschafwaarde.
Reparatiemaatregel
Bresser merkt op dat de wetgever pas per 1 januari 2022 een dam heeft opgeworpen om dit lek te dichten. Dit is gebeurd met de invoering van de Wet tegengaan mismatches bij toepassing zakelijkheidsbeginsel. Bresser kort deze wet af als ‘Wet tegengaan onzakelijke transacties’. Als gevolg van de reparatiemaatregel mag men bij onderlinge rechtsverhoudingen niet zomaar een winstverlagende correctie toepassen. Dat is pas toegestaan voor zover tegenover deze winstverlagende correctie een correctie staat die de winst van het gelieerde lichaam verhoogt. Deze verhoging moet ook onder een winstbelasting vallen. Een vergelijkbare regeling geldt voor de situatie waarin een lichaam een vermogensbestanddeel overdraagt aan een gelieerd lichaam. Dat gelieerde lichaam kan dat vermogensbestanddeel slechts activeren tegen de waarde die bij het overdragende lichaam is belast. Voor de reparatiemaatregelen geldt overigens dat het lichaam met de positieve winstcorrectie niet subjectief mag zijn vrijgesteld. Het winstbestanddeel mag wel objectief zijn vrijgesteld.
Werking maatregelingen bij binnenlandse transacties
De Wet tegengaan onzakelijke transacties is met name gericht op grensoverschrijdende transacties. Toch constateert Bresser dat de bepalingen ook gelden bij binnenlandse transacties. Daarbij zal het effect beperkt blijven tot enkele bijzondere omstandigheden. Bresser noemt onder meer de situatie waarin het ene gelieerde lichaam is vrijgesteld van vennootschapsbelastingplicht en het andere niet. Stel nu dat een niet-vennootschapsbelastingplichtige stichting alle aandelen houdt in een bv. Door middel van een kapitaalstorting op nieuw uit te geven aandelen draagt de stichting een pand over tegen de boekwaarde van € 300.000. De waarde in het economische verkeer bedraagt echter € 1 miljoen. Volgens de letterlijke wettekst moet de bv het pand op nihil waarderen. Op grond van een goedkeurend besluit mag de bv echter het pand activeren voor € 1 miljoen mits zowel de bv als de stichting die waarde hanteert voor de kapitaalstorting. Dat moet zowel civielrechtelijk als in de jaarrekening.
Wet: art. 3.8 en 3.30a Wet IB 2001 en art. 8, 8b, 8ba, 8bb, 8bc, 8bd, 15 en 35 Wet Vpb 1969
Besluit: par. 3 Besluit nr. 2022-322315
Bron: Tax Talks e-learning 22 juni 2023 ‘Wet tegengaan ongebruikelijke transacties’
Geef een reactie