Als de feitelijke leiding van een bv overgaat op nieuwe bestuurders in het buitenland, leidt dit tot een zetelverplaatsing van de bv. Dit is ook het geval als de nieuwe bestuurders volgens de statuten beperkte bevoegdheden hebben, maar zij feitelijk wel de belangrijke beslissingen nemen.
Belastingplicht
In Nederland geldt dat een vennootschap binnenlands belastingplichtig is als de vennootschap is gevestigd in Nederland. Het gevolg is dat de vennootschap in beginsel is belast over haar wereldwinst.
Feitelijke omstandigheden
In beginsel wordt de vestigingsplaats van een vennootschap volgens het Nederlandse recht bepaald aan de hand van de feitelijke omstandigheden. Daarbij geldt als doorslaggevende omstandigheid de centrale feitelijke leiding van een vennootschap. De feitelijke leiding van een vennootschap is gevestigd waar het hoofdbestuur van de onderneming plaatsvindt. Dat zal in de praktijk niet altijd eenvoudig te bepalen zijn. Zo is het mogelijk dat bepaalde besluiten op één plaats worden voorbereid en op een andere plaats formeel worden vastgesteld. In dat geval zal de plaats van voorbereiding van de besluitvorming doorslaggevend zijn. Soms kan sprake zijn van een hoofdleiding en een dagelijkse leiding. In dat geval zal vaak de plaats van hoofdleiding doorslaggevend zijn bij het bepalen van de vestigingsplaats.
Woonplaats bestuursleden
Ook de woonplaats van de leden van het bestuur van de vennootschap speelt een rol. De feitelijke leiding wordt uitgeoefend daar waar de leidinggevende personen woonachtig zijn. Hierbij gaat het in beginsel om de directie die in hoogste instantie de vennootschap extern vertegenwoordigt, het beleid bepaalt en verantwoording aflegt aan de aandeelhouders. Dus niet om de dagelijkse leiding. Doorslaggevend is in welk land de meerderheid van de directeuren woont. De persoonlijke woonplaats van die directeuren wordt weer bepaald door andere omstandigheden. Hierbij kijkt men naar de plaats waar hun gezin woont, de plaats waar zij de meeste tijd doorbrengen, de ligging van het middelpunt van hun economische en sociale leven enzovoorts.
Nieuw feitelijk bestuur
De rol van de woonplaats van de bestuurder blijkt ook in de volgende zaak. Een zuivere beleggingsvennootschap werd bestuurd door haar aandeelhouder. Deze woonde tot 3 april 2007 in Nederland. De beleggings-bv stelde al in 2001 dat een trustkantoor op Curaçao de dagelijkse beslissingen nam, zodat zij was gevestigd op Curaçao. Maar de bestuurder in Nederland bleef het feitelijke beleid bepalen. Daarom oordeelde Hof Den Haag dat de bv in 2001 was gevestigd in Nederland (zie ook ‘Uitgeholde directietaak voorkomt zetelverplaatsing’). In een andere zaak wist de bv echter aannemelijk te maken dat de feitelijke leiding in 2005 was overgegaan naar twee personen die in Singapore werkten. Deze bestuursleden konden handelen zonder toestemming van de aandeelhouder. Dat zij volgens de statuten geen beslissingen mochten nemen voor bedragen van meer dan € 4.540, was irrelevant. In werkelijkheid hadden de bestuursleden namelijk wel zulke beslissingen genomen. In 2005 was dan ook wel een zetelverplaatsing tot stand gekomen.
Vestigingsfictie
De Wet op de vennootschapsbelasting 1969 kent een bijzondere wettelijke bepaling waardoor de groep binnenlands belastingplichtige vennootschappen wordt uitgebreid. Deze regel houdt in dat een lichaam altijd wordt geacht in Nederland te zijn gevestigd als zij naar Nederlands recht is opgericht. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een bv of een nv. Dus zelfs als een bv feitelijk wordt bestuurd in het buitenland en/of alle ondernemingsactiviteiten zich in het buitenland bevinden, is zij voor de vennootschapsbelasting fictief gevestigd in Nederland. Overigens noemt de wet een paar regimes waarin deze fictie niet geldt, zoals de deelnemingsvrijstelling en de fiscale eenheid. De vestigingsfictie is bovendien alleen van belang voor de toepassing van het Nederlandse recht.
Dubbele vestigingsplaats
Niet alleen de Nederlandse fiscus hanteert het ‘vestigingsplaatsbeginsel’. Ook in veel andere landen is de belastingplicht van lichamen afhankelijk van de vestigingsplaats. Het kan daardoor gebeuren dat meer dan één staat claimt het land van vestiging te zijn. De vestigingsfictie vergroot de kans dat deze situatie zich voordoet.
Belastingverdragen
Om dubbele belasting te voorkomen, bepalen belastingverdragen in beginsel in welk land een staat is gevestigd. Daarbij houden ze geen rekening met de Nederlandse vestigingsfictie, maar sluiten aan de feitelijke omstandigheden. Maar zelfs met de verdragsbepalingen kan het lastig zijn de vestigingsplaats van een lichaam vast te stellen.
Wet: artikel 2, vierde lid Vpb 1969
Meer informatie: Rechtbank Den Haag, 6 maart 2014 (gepubliceerd 2 mei 2014), ECLI:NL:RBDHA:2014:3183
Geef een reactie