Negen middelgrote accountantsorganisaties met een OOB-vergunning hebben inmiddels fundamentele verbeteringen in gang gezet na de kritische uitkomst van onderzoeken van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Het betreft organisaties die naast de vier grootste accountantskantoren een vergunning hebben voor controles van zogeheten organisaties van openbaar belang (beursfondsen, banken en verzekeraars, OOB).
De AFM deed na vergunningverlening voor het eerst onderzoek naar de kwaliteit van de accountantscontroles door deze organisaties. Dit betrof met name accountantscontroles over boekjaren 2010 en 2011. Uit dit onderzoek blijken veel tekortkomingen bij accountantscontroles.
De AFM heeft geconstateerd dat bij alle onderzochte accountantskantoren de controles op belangrijke onderdelen ernstige tekortkomingen bevatten waardoor de kwaliteit van de accountantscontrole als geheel tekortschiet. Deze tekortkomingen doen zich voor bij de controles in alle onderzochte sectoren. De AFM heeft zich in het bijzonder gericht op de financiële sector en de sectoren vastgoed en bouw.
De tekortkomingen in kwaliteit van de accountantscontrole zijn vergelijkbaar met de tekortkomingen die de AFM eerder aantrof bij de grootste vier accountantsorganisaties waarover de AFM in 2009 en 2010 publiek heeft gerapporteerd. De in het onderzoek betrokken kantoren hebben in de afgelopen jaren al maatregelen genomen om de kwaliteit te verbeteren, maar deze blijken nog niet toereikend te zijn geweest.
Maatschappelijke rol
Een accountantsorganisatie moet ervoor zorgen dat accountants kwalitatief goede controles kunnen uitvoeren, onder meer door het treffen van diverse maatregelen op het gebied van kwaliteitsbeheersing en –bewaking. De AFM ziet toe op de organisatie en kan waar nodig verbeteringen vragen.
Gezien de belangrijke maatschappelijke rol die een accountant heeft om als onafhankelijke expert controles uit te voeren voor gebruikers van jaarrekeningen, is het van groot belang dat de controles voldoen aan de daarvoor geldende standaarden en worden uitgevoerd door accountants met een goed ontwikkelde professioneel-kritische houding.
Ernstige tekortkomingen
Voor het onderzoek naar de kwaliteit van de controle bekeek de AFM in totaal 47 dossiers, van zowel de controle van de jaarrekeningen van OOB’s, als van niet-OOB’s. In 35 controles zijn ernstige tekortkomingen geconstateerd (74 procent). De AFM heeft in 58 procent van de onderzochte OOB-controles ernstige bevindingen. Bij vier van de negen organisaties was dat bij alle onderzochte accountantscontroles het geval.
De AFM constateert op basis van haar onderzoek dat de verschillen in de toon aan de top tussen de negen OOB-vergunninghouders tot uitdrukking komen in de wijze waarop en de intensiteit waarmee de leidinggevenden het kwaliteitsgerichte denken en handelen bevorderen binnen hun organisatie. De externe accountants die verantwoordelijk zijn voor de accountantscontroles waarbij de AFM ernstige bevindingen had, hebben allen een onvoldoende professioneel-kritische instelling getoond bij de uitvoering van accountantscontroles.
De negen onderzochte kantoren hebben in het algemeen in opzet een toereikend stelsel van kwaliteitsbeheersing en -bewaking, maar het systeem werkt in onvoldoende mate. Tot slot vindt de AFM dat het stelsel van kwaliteitsbeheersing meer moet afdwingen dat externe accountants, als nodig, deskundigen (zoals IFRS-deskundigen, waarderingsdeskundigen en IT-deskundigen) inzetten voor hun accountantscontrole.
Analyse
De AFM heeft de kantoren gevraagd een gedegen analyse te maken van de oorzaken die ten grondslag liggen aan de tekortkomingen. De accountantsorganisaties is gevraagd daarbij extra aandacht te besteden aan kwaliteitsverhogende factoren, zoals de toon aan de top, waaronder de bedrijfscultuur, het stelsel van kwaliteitsbeheersing en –bewaking en de kwaliteit van de externe accountant. De negen OOB-vergunninghouders zijn inmiddels begonnen met het implementeren van verdergaande kwaliteitsmaatregelen in hun organisaties.
Verbeterplannen
De AFM heeft met de beleidsbepalers van de negen OOB-vergunninghouders normoverdragende gesprekken gevoerd. De toezichthouder zal in 2013 de uitwerking van de verbeterplannen die de negen accountantsorganisaties hebben opgesteld nauwlettend volgen. In 2014-2015 zal de AFM bij deze kantoren opnieuw een onderzoek verrichten naar de kwaliteit van de accountantscontrole. Wanneer de AFM opnieuw ernstige bevindingen heeft, zijn formele handhavingsmaatregelen niet uit te sluiten.
Aangezien de externe accountants in circa 74 procent van de door de AFM beoordeelde accountantscontroles geen voldoende en geschikte controle-informatie hebben verkregen, is het accountantsoordeel onvoldoende onderbouwd en is niet uit te sluiten dat de jaarrekeningen van de betrokken controlecliënten materiële fouten bevatten.
Herstelmaatregelen
De AFM heeft de negen OOB-vergunninghouders gevraagd om gepaste herstelmaatregelen te nemen ten aanzien van de accountantscontroles met bevindingen en om verbetermaatregelen te nemen die herhaling in de toekomst voorkomen. Het is aan de accountants zelf om te beoordelen of de reeds afgegeven controleverklaringen bij de jaarrekening moeten worden aangepast.
Lees ook de reacties op dit persbericht:
- Reactie NBA op AFM-rapport middelgrote kantoren
- Reactie BDO, Grant Thornton, Baker Tilly Berk en Mazars op AFM-rapport naar kwaliteit
Meer informatie: Fundamentele verbeteringen in gang gezet bij negen middelgrote accountantskantoren na onderzoek AFM
Geef een reactie